Artikülasyon Bozukluğu Nedir?
Artikülasyon; havanın ses tellerinden geçtikten sonra ağızda bulunan dil, dişler, damak ve çene aracılığıyla biçimlendirilerek sesin üretilmesidir. Artikülasyon bozukluğu, kişinin konuşurken bazı ses, hece ve sözcükleri yanlış üretmesi, yaşına uygun üretememesi, ses hataları yapması sonucu oluşan konuşma sesi bozukluğudur.
Konuşurken sesler başka bir ses ile değiştirilir, atlanır veya farklı ses eklemeleri yapılabilir. Bu hataların sonucunda kişinin konuşmaları başkaları tarafından zor anlaşılır veya anlaşılamaz.

Örneğin:
• “kedi” yerine “tedi” demek
• “top” yerine “pop” demek
• “araba” yerine “ayaba” demek
• “telefon” yerine “teefon” demek bu hatalara örnek olarak gösterilebilir.

Artikülasyon Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
• Belirli sesleri yanlış üretme (örneğin: “r” sesi yerine “y” sesi üretmek)
• Yaşıtlarına kıyasla konuşmasının anlaşılır olmaması
• Bazı sesleri hiç üretilememesi
• Kelimeleri eksik veya hatalı söyleme (örneğin: “araba” yerine “aba” demek)
• Çevresindeki kişilerin çocuğun konuşmasını yanlış anlaması veya anlamaması
4 yaşına gelmiş bir çocuğun hala birçok sesi yanlış üretmesi gelişimsel açıdan dikkat edilmesi gereken bir durumdur.

Dil ve Konuşma Terapistleri Artikülasyon Bozukluğunda Ne Çalışır?
Dil ve konuşma terapistleri, çocuğun ses üretimindeki hataları Standardize Sesletim Testi ile değerlendirir ve bireyselleştirilmiş bir terapi planı hazırlar. Terapi sürecinde;
1. Hedef sesin doğru üretimi öğretilir.
2. Hedef sese yönelik fonolojik farkındalık arttırılır.
3. Sesin izole, hece, kelime, cümle ve konuşma düzeyinde çalışmalar yapılır.
4. Görseller, oyunlar, eğlenceli çalışmalar ile motivasyon arttırılır.
5. Ebeveynlere evde nasıl destek olacakları konusunda rehberlik edilir.
6. Ev ödevleri verilir.
7. Genelleme çalışmaları yapılır.

Artikülasyon Bozukluğu Fark Edildiğinde Ne Yapılmalı?
• Erken müdahale için profesyonel destek alınmalı, bir dil ve konuşma terapistine başvurulmalıdır.
• Sabırlı ve anlayışlı olun.
• Sosyal ortamlarda çocuğun konuşmasını engellemeyin, destekleyin.
• Yanlış söylediklerinde “öyle değil, böyle” demek yerine doğrusunu söyleyip model olun.
• Evde çocuğun konuşmalarını dikkatlice dinleyin, düzeltici değil, destekleyici bir yaklaşım sergileyin.
• Taklit ettirmek yerine eğlenceli ses çalışmaları yapın.

Artikülasyonda kalıcı tedavi mümkün müdür?
Artikülasyon terapisinde alınacak sonuç, bu bozukluğun nedenine göre değişebilir. Artikülasyon bozukluğu yaşayan kişide zeka geriliği, işitme engeli söz konusu ise artikülasyon terapisinin etkililiği değişecektir ancak kişinin anatomik, fizyolojik gibi bir problemi yoksa, normal işitme ve normal zeka düzeyine sahipse her yaşta terapi yapılır ve kalıcı tedavi mümkün olabilir.

Artikülasyon terapilerine ne zaman başlanmalıdır?
Türkçe’de çocukların artikülasyon (sesletim) ve fonolojik (sesbilgisel) becerileri edinimini detaylı şekilde inceleyen normatif araştırmalar bulunmaktadır. Özellikle 40-42 ay aralığında çocuklarda fonolojik işlemlerin büyük ölçüde tamamlanmış olmasını ve 48. ayda bazı artikülasyon hataları olsa anlaşılırlığın %100 olmasını bekleriz. Bu sebeple çocukların tipik dil-konuşma gelişimine sahip akranlarından 6 ay ile 1 yıl geriden gelmesi durumunda bir konuşma sesi bozukluğu değerlendirmesi gerekli olabilir. Daha erken dönemlerde de dil ve konuşma değerlendirmesi yapılabilir. Okul çağı ya da yetişkinlik döneminde de artikülasyon terapisi yapılabilir fakat konuşma biçimi yerleşmeden, daha erken yaşlarda yapılan terapi daha kısa sürede sonuç verecektir. Bu sebeple ebeveynler en kısa zamanda bir dil ve konuşma terapistinden destek almalıdırlar.

Artikülasyon bozukluğu evde tedavi edilebilir mi?
Bazı çocuklar zamanla konuşmalarındaki yanlışlıkları kendi kendilerine düzeltebilirler. Fakat bazı durumlarda bu bozukluklar olabilir. Araştırmalar, okul çağındaki çocukların yaklaşık % 7,5’inin artikülasyon bozukluğu olduğunu göstermiştir. Artikülasyon bozukluğu olan çocuklar, sınıfta konuşulanlara katılamayabilirler veya etkileşimde zorluk çektikleri için kendilerini sosyal ortamlardan soyutlayabilirler. Evde de artikülasyon becerilerini geliştirmek için pratik yapılabilir fakat çocuğun konuşmasının yaşıtlarından farklı olduğunu düşünen ebeveynler evde tedaviden önce bir dil ve konuşma terapistinden değerlendirme almalıdırlar.

Artikülasyon bozukluğunda terapi ne kadar sürer?
Terapi süresi kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Kişinin yaşı, problemin derecesi, ek başka sorunların olup olmaması, haftalık terapi sayısı, kişinin terapide göstereceği performansa ve kişisel özelliklerine bağlı olarak terapi süresi farklılaşır. Terapi birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.

Bana Ulaşın